Lublin to stolica województwa lubelskiego (od 1474 r.) i największe polskie miasto po wschodniej stronie Wisły. Leży w Małopolsce, na Wyżynie Lubelskiej, nad rzeką Bystrzycą, na wysokości 163-238 m n.p.m. Na północ od miasta rozciąga się Niż Polski. Dolina Bystrzycy dzieli miasto na dwie części:

• lewobrzeżną (część Płaskowyżu Nałęczowskiego; teren pokryty jest tu głębokimi dolinami oraz starymi wąwozami lessowymi)
• prawobrzeżną (część Płaskowyżu Świdnickiego i Wyniosłości Giełczewskiej; dominuje tu płaska i mało urozmaicona rzeźba terenu)

Lublin jest członkiem Unii Metropolii Polskich oraz kandydatem do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury roku 2016. W 2012 roku miasto będzie gospodarzem Europejskiej Konwencji Żonglerskiej.

Nazwa miasta powstała od zdrobnienia imienia Lubomir: Lubla. Stąd wniosek, iż założycielem lub właścicielem Lublina w odległych czasach mógł być człowiek o imieniu Lubel bądź Lubla.

Lublin jest jednym z najstarszych miejsc polskiego osadnictwa. Historia Lublina sięga VI wieku, kiedy to był on osadą położoną na Wzgórzu Czwartek. Kolejne wzmianki na temat Lublina pochodzą z 1198 roku. Zyskał on prawa miejskie prawdopodobnie ok. 1257 roku. Niestety nie zachował się akt lokacyjny nadany mu przez Bolesława Wstydliwego. Udokumentowania dokonano w 1317 roku z inicjatywy Władysława Łokietka. Po zwycięstwie z Tatarami, odniesionym w bitwie pod Lublinem (1341 r.), Kazimierz Wielki nadał miastu tzw. przywilej regulacyjny. Gród otoczono wówczas murami. W 1420 roku biskup kijowski Andrzej przywiózł do Lublina relikwie Krzyża Świętego, które umieszczono w kościele Dominikanów.

W XV i XVI wieku miasto przeżywało rozkwit handlu. W 1569 w Lublinie zawarto unię lubelską. 19 lipca tego samego roku książę Albrecht Hohenzollern złożył tu hołd lenny Zygmuntowi Augustowi. W 1588 roku biskup Bernard Maciejowski ufundował lubelskie Kolegium jezuickie.

W połowie XVII wieku Lublin został zniszczony przez najazdy Kozaków, potop szwedzki oraz epidemie. W XVI i XVII wieku stał się głównym ośrodkiem reformacji. W mieście działała gmina braci polskich, a także zbór kalwiński. W 1655 roku Lublin został splądrowany przez wojska rosyjsko-kozackie, zaś rok później przez Szwedów, którzy zniszczyli lubelską zabudowę i zdziesiątkowali mieszkańców. 12 kwietnia 1656 roku miasto zostało wyzwolone z rąk wojska po dowództwem hetmana Pawła Jana Sapiehy. W kolejnych latach gród upadał coraz bardziej, głównie za sprawą wojny północnej. W 1703 roku Lublin zyskał przywilej zrównujący go w prawach do miasta Krakowa.

Kolejne dzieje Lublina były okresem rozbudowy miasta, głównie siedzib magnackich i dóbr kościelnych. Dzięki powstałej fundacji „Boni Ordinis” odrestaurowano miejskie kamienice, wybrukowano ulice oraz odnowiono ratusz.

Pierwszym prezydentem Lublina był Teodor Gruell–Gretz.

W 1792 roku miasto przejęły wojska rosyjskie z rozkazu carycy Katarzyny Wielkiej.

Trzy lata później upadła Rzeczpospolita. Lubelszczyzna wraz polskimi ziemiami leżącymi nad Pilicą, Wisła i Bugiem znalazła się pod zaborem austriackim. Zajęty teren nazwano Galicją Zachodnią. 10 maja 1809 roku oddziały polskie pod dowództwem płk Dominika Dziewanowskiego położyły kres zaborowi. Zorganizowano wówczas tymczasowe władze polskie, a Lublin stał się na kilka miesięcy stolicą wyzwolonego kraju. 6 listopada Centralny Rząd Galicyjski powołał na prezydenta Beniamina Finke de Finkenthala. Reaktywowane władze polskie złożyły przysięgę na wierność Napoleonowi Bonaparte. Do pokoju zawartego w Schőnbrunn (14.10.1809 r.) cała Lubelszczyzna znajdowała się w granicach Księstwa Warszawskiego. Wraz z początkiem 1810 roku Lublin stał się stolicą nowego departamentu lubelskiego. Pięć lat później miasto, będące pod zaborem rosyjskim, znalazło się w Królestwie Kongresowym. W 1837 roku stało się ono stolicą guberni.

W 1877 roku zbudowano pierwsze połączenie kolejowe.

Wraz z I wojną światową zakończyły się tu rządy Rosjan. Przejęły je niemieckie i austro-węgierskie wojska.

W listopadzie 1918 roku utworzono rząd Ludowy Republiki Polskiej, któremu przewodził Ignacy Daszyński. Był pierwszym rządem odradzającej się Rzeczpospolitej, utworzonym przez socjalistów oraz postępowych ludowców.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Lublin zaczął się rozbudowywać. Powstało w nim wiele fabryk oraz gmachów użyteczności publicznej. W lipcu 1918 roku z inicjatywy ks. Idziego Radziszewskiego założono Katolicki Uniwersytet Lubelski.

W 1930 roku rabin Majer Szapira powołał do istnienia Jeszywas Chachmej Lublin (Lubelską Szkołę Mędrców). Była wówczas największą uczelnią talmudyczną na świecie.

Od września 1939 do lipca 1944 miasto znalazło się pod niemiecką okupacją jako część Generalnego Gubernatorstwa.

Pierwszy atak lotniczy na Lublin miał miejsce 2 września. Wtedy to na mocy rozkazu naczelnego wodza została utworzona Armia Lublin, na której czele stanął gen. dyw. Tadeusz Piskor. Pod koniec października 1939 roku naziści zamknęli KUL, a także szkoły, teatry oraz wstrzymano wydawanie polskiej prasy. Armia hitlerowska utworzyła na lubelskim Zamku więzienie Gestapo.

Aresztowaną ludność wywożono do obozów koncentracyjnych, takich jak: Sachsenhausen, Ravensbrück czy Majdanek. Ten ostatni został zbudowany na terenie Lublina, podobnie jak żydowskie getto.

W 2008 roku powstał port lotniczy Lublin-Świdnik.

W Lublinie można zwiedzić liczne galerie czy muzea (m.in. Państwowe Muzeum na Majdanku czy Muzeum Lubelskie na Zamku). Funkcjonuje tu również wiele teatrów, np. Teatr Stary czy im. Juliusza Osterwy. Miasto organizuje różne festiwale (Studencki Ogólnopolski Festiwal Teatralny KONTESTACJE, Festiwal Prowokacje). Z uwagi na to, że jest jednym z najstarszych miast Polski, można tu znaleźć wiele materialnych pamiątek z różnych epok. Zabytkami Lublina są m.in. średniowieczna Brama Krakowska, neostylowy zamek lubelski, gotycka baszta obronna, kaplica św. Trójcy. Najbardziej wartościowa architektura znajduje się na Starym Mieście.

Z Lublinem związani są: Marcel Galiński (wokalista) oraz Maciej Zień (projektant mody).

Do honorowych obywateli tego miasta należą m.in.: Norman Davies (brytyjski historyk Europy), Julia Hartwig (poetka, eseistka), Rita Gombrowicz (żona Witolda Gombrowicza), papież Jan Paweł II, Ryszard Kaczorowski (ostatni prezydent Polski na Uchodźstwie).